در هنر میناکاری، نقوش مینا بر روی بدنه فلزات، سفال و بسیاری از اشیاء دیگر پوشانده می شود. جنس مینا از لعاب بوده و معمولا در رنگ های مختلفی تولید شده و در قالب نقوش سنتی اجرا می گردد. در مورد تاریخچه دقیق هنر میناکاری اطلاع دقیقی در دست نیست و یافته ها این باور و اندیشه را استوار نموده که هنر تولید محصولات مینا دارای سابقه ای چند هزار ساله می باشد.
جهت مشاهده قیمت محصولات میناکاری کلیک کنید.
بسیاری از پژوهشگران و مورخان ایران را به عنوان مهد این هنر می دانند و امروزه این هنر در ایران با سبک های مختلفی در گوشه و کنار کشور اجرا می شود و به عنوان یکی از هنرهای سودآور به شمار می رود. ما در ادامه این متن قصد داریم مطالبی تحت عنوان آموزش میناکاری ارائه دهیم. در سال های اخیر، آموزش میناکاری در منزل با اقبال بسیاری از هنردوستان مواجه شده و انجام مینکاری در خانه، بعنوان یکی از مشاغل خانگی با درآمد بالا به شما می‌رود. ما با همراه باشید.
اولین قدم آموزش میناکاری : آشنایی با مواد اولیه و نحوه تهیه آن ها
ظروف از جنس مس، برنج و سفال مهمترین ظروفی هستند که می توان بر روی آنها این هنر را اجرا کرد. شما می توانید ظرف، زیورآلات و یا اشیاء مورد نظر خود را از مراکز فروش برنج، مس و یا سفال تهیه کنید. پس از انتخاب شیء زیرساخت، بایستی مواد اولیه اجرا مینا کاری را تهیه کرد. یکی از مهمترین آنها پودر مینا یا همان رنگ است. این پودر در رنگ های مختلفی وجود دارد و بر اساس نیاز و طرح خود می توان آن را خریداری کرد. مواد اولیه دیگر چسب است.
چسب مینا را می توان به صورت مجزا از بازار تهیه کرد و یا اینکه به صورت سنتی آن را ساخت. در روش سنتی از کتیرا و لعاب به دانه به عنوان چسب مینا استفاده می شود. برای تهیه این چسب ها می توانید کتیرا یا لعاب به دانه را به مدت 24 ساعت خیس کرد و سپس استفاده نمایید. برای اجرای این هنر نیز یک سری ابزار و مواد اولیه دیگر نیاز است که آنها عبارتند از:
- صمغ مخصوص مینا و گلیسیرینه
- اره مویی برای برش های احتمالی
- نمونه های مختلف سه پایه برای نگه داشتن اشیاء و ظروف
- انبر برای خارج نمودن کار
- برش فایبرگلاس برای آماده سازی زیر ساخت
- پایه توری برای قرار دادن کار در کوره
- دستکش نسوز برای استفاده در کوره
- قلم بوم
- قلم شنگ
- سوزن طراحی
- چوب طراحی برای ایجاد خراش
- قطره چکان
- کاردک
برای خرید ابزار و مواد اولیه هنر میناکاری بایستی توجه داشت نمونه های مرغوب مواد اولیه و ابزار خریداری شود تا کار نهایی کیفیت مطلوب را داشته باشد. برای مثال اگر از چسب های صنعتی بی کیفیت استفاده شود، کار پس از خروج از کوره دچار کدری در رنگ می شود. توصیه بر این است در مرحله اول مواد اولیه با کیفیت سنتی را تهیه کنید تا جلوه و اثر بخشی کار بیشتر باشد.
مراحل انجام میناکاری
برای آموزش میناکاری باید با مراحل اجرای این هنر آشنا شوید و نکات مهم در اجرای هر مرحله را فراگیرید. اجرای هنر میناکاری در چند مرحله انجام می‌شود که عبارت اند از: آماده سازی زیرساخت، بوم زدن، رسم طرح میناکاری، رنگ آمیزی و قراردادن ظرف در کوره. در ادامه با این مراحل آشنا خواهیم شد.
آماده سازی زیر ساخت برای اجرای هنر میناکاری
برای اجرای مینا کاری بر روی فلز بایستی زیر ساخت کار آماده باشد معمولا در بازار ظروف لعاب دیده وجود دارند که شما با خرید آنها می توانید میناکاری خود را آغاز کنید. اما اگر تمایل دارید این کار از صفر شروع کنید باستی ظرف و محصول مورد نظر خود را به کلی تمیز کرده و صیقلی کنید. سپس طرح های مورد نظر را با ابزار قلم زنی و کنده کاری بر روی ظرف مورد نظر خود اجرا کنید.
در نهایت ظرف آماده شده را در لعاب فرو برده و کاملا یکدست لعاب دهید. سپس مدتی صبر کنید تا لعاب خشک شود، در نهایت باید ظرف را در داخل کوره قرار داد تا لعاب پخته شود. با توجه به مراحل پیچیده این کار توصیه است ظروف لعاب دیده را به صورت آماده خریداری کنید.
عمل بوم زدن و تهیه رنگ
بوم زدن به مرحله ای گفته می شود که در طی آن زیر رنگ کار که معمولا لاجوردی یا آبی فیروزه ای است انجام می شود. بوم معمولا در اثر سایش دست ثبات رنگی کافی را ندارد، به همین دلیل توصیه می شود این کار را به صورت مرحله ای انجام دهید تا بتوانید از پاک شدن سهوی بوم جلوگیری کنید.
رنگ های مینا معمولا به صورت پودری و معدنی هستند برای ساخت این رنگ ها صمغ مخصوص مینا و گلیسیرینه را به نسبت یک صمغ و دو گلیسیرین مخلوط کنید و مخلوط کنید. در نهایت بگذارید تا خشک شود. سپس در حین کار مقداری آب به آن اضافه کنید و بر روی طرح های اجرا شده رنگ گذاری کنید. توجه داشته باشید غلظت رنگ بایستی در حد کافی باشد تا رنگ بر روی سطح کار حرکت نکند.
رسم طرح میناکاری
با کمک مداد طراحی طرح ها و پستی و بندی های کار را مشخص کنید برای درک بهتر توصیه می شود با مداد قسمت های مورد نظر را خراش دهید تا جذب رنگ و رنگ آمیزی طرح با کیفیت بهتری انجام شود. پس از این کار به وسیله مداد طراحی طرح های مورد نظر را بر روی کار خش می کنیم تا رنگ با کیفیت بهتری بر روی بدنه ظرف ایجاد شود. در آموزش میناکاری ، رسم طرح روی ظرف یکی از مهم ترین مراحل است. سعی کنید این مرحله را با دقت زیاد انجام دهید تا تقارن طراحی، زیبایی و توجه به جزئیات، در هنر دست شما نمایان تر شود.
رنگ آمیزی ظرف
و حالا به لذت بخش ترین قسمت آموزش میناکاری میرسیم. پس از پایان یافتن کار طراحی نوبت به اجرای رنگ ها می باشد. این کار را به وسیله قلم موهای سایز ریز انجام دهید و خراش های ایجاد شده با مداد طراحی و غیره را با رنگ های مناسب پر کنید. سپس با کمک سوزن دورگیری دور طرح ها را دو خطه کنید. این کار علاوه بر بالا بردن ظرافت کار از در هم رفتگی رنگ ها در کوره جلوگیری می کند. سوزن گیری طرح نیاز به حوصله زیاد و دقت بالایی دارد، هر چقدر که شما این کار را با حوصله بیشتری انجام دهید، در نهایت ظرافت کار شما بیشتر خواهد بود.
انتقال ظرف میناکاری به کوره
پس از اینکه طرح های کلی و رنگ های مورد نظر شما بر روی بدنه ظرف مینا ثبت شد نوبت آن است که ظرف به کوره منتقل شود. در حین انتقال بایستی ظروف از هر گونه آسیب ضربه ای و یا لمس های شدید به دور باشد زیرا قرار گرفتن در معرض این موارد می تواند باعث از بین رفتن طرح و آسیب به آن شود.
ظرف میناکاری در این مرحله باید در دمای 400 الی 900 درجه کوره قرار گیرد. دما بایستی به اندازه نیاز باشد تا ظرف کار شده دچار تاب نشود، همچنین در صورت سهل انگاری می تواند ذوب شدن ظرف را در پی داشته باشد و یا درهم رفتگی رنگ ها را در پی داشته باشد. برای جلوگیری از این موارد توصیه می شود ظرف را بر روی پایه به داخل کوره انتقال دهید و بر روی پایه اقدامات لازم مثل پخت را انجام دهید.
آموزش میناکاری سفال
میناکاری بر روی سفال نیز یکی از هنرهایی است که از دیرباز رواج داشته است. در میناکاری سفال نیز طرح مورد نظر بر روی بدنه سفال با مداد طراحی و یا شابلون انجام می شود و به سیاه قلم شهرت دارد. این مرحله از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و هر چقدر که شما این مرحله را با ظرافت بیشتر انجام دهید کار نهایی نیز ظرافت بیشتری خواهد داشت.
سپس به وسیله قلم مو رنگ گذاری بر روی بدنه سفال انجام می شود که این مرحله لعاب زدن نام دارد. برای این کار رنگ ها را داخل پمپ های رنگ ریخته و به وسیله سوزن ها در داخل طرح ها اجرا کنید. پس از اینکه کار رنگ آمیزی یا همان لعاب سفال تمام شد بایستی کل سطح کار را با فرد آغشته کرد. فرد دانه های ریز شیشه ای هستند که در کوره ذوب شده و سطح کار را ضد آب و براق می کنند.
دمای کوره باستی در حد کافی باشد تا از ترک خوردن ظرف ها سفالی در دورن آن جلوگیری شود. در نهایت می توانید از محصولات میناکاری سفال و فلز برای کسب درآمد در منزل استفاده کنید.
در این مقاله از وبلاگ شرکت صنایع دستی اریسا، درباره هنر میناکاری و نحوه ی انجام آن صحبت کردیم. اگر به دنبال یک شغل خانگی با درآمد خوب هستید، با آموزش میناکاری و اجرای این هنر همراه با چاشنی خلاقیت، می‌توانید به هدف خود دست یابید. در بخش نظرات، بازخورد خود از این مقاله را با ما در میان گذاشته و سوالات خود را بپرسید. بیاد داشته باشید که آموزش میناکاری همانند سایر هنر ها، بیش از همه، نیازمند ظرافت و دقت و توجه به جزئیات اثر است. موفق باشید.
