صنایع دستی چیست؟
صنایع دستی شامل محصولاتی می شود که کاملا توسط دست و یا دست و ابزار تولید شوند و یکی از زیباترین و ارزشمندترین هنر هایی هست که می توان از طریق آن به درآمد خوبی رسید همچنین یک ایده ی مناسب برای کار در منزل به حساب می آید؛ مخصوصاً برای خانم های خانه دار و افرادی که در خارج از منزل نمی‌توانند مشغول به کار شوند .تولیدات صنایع دستی نیز می تواند گزینه ی مناسبی برای افراد شاغل به عنوان شغل دوم باشد.
شما هم اگر فکر می‌کنید که به ساخت صنایع دستی علاقه مند هستید و می توانید در این زمینه عملکرد خوبی داشته باشید، تولیدات صنایع دستی می تواند گزینه بسیار مناسبی به عنوان شغل اصلی برای شما باشد.
_ آیا تا کنون به کارآفرینی از طریق فروش صنایع دستی فکر کرده اید؟
در ادامه مطلب قصد داریم ابتدا شما را با انواع صنایع دستی و سپس بازار کار صنایع دستی و همچنین چالش ها و شیرینی های آن بیشتر آشنا کنیم.
صنایع دستی وابسته به سنگ
یکی از زیر مجموعه های صنایع دستی، صنایع دستی سنگی است؛ که علاقه مندان زیادی را به خود جذب کرده.
کار بر روی سنگ از جذابیت بالایی برخوردار است و نیازمند دقت و ظرافت بالایی می باشد و در صورتی که موارد اصولی در تولید صنایع دستی سنگی رعایت شود خروجی کار می تواند شما را به حیرت درآورد.
برخی از رشته های این صنایع دستی عبارتند از :
_ فیروزه کوبی
_ موزائیک سنگ
_تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی
_ حجاری
_ حکاکی روی سنگ
_ خراطی روی سنگ
هنر فیروزه کوبی:
هنر فیروزه کوبی یکی از زیر مجموعه‌های صنایع دستی سنگی است که تولید آن در سه مرحله زرگری، فیروزه کوبی و پرداخت کاری انجام می شود.
سطح زیر کار محصولات فیروزه کوبی میتواند فلزِ مس، برنج، نقره، ورشویی یا برنز باشد.
در تولید این محصول هرچه قطعات فیروزه از فاصله کمتری برخوردار باشند، ارزش هنری محصول بیشتر میشود؛ یکی از تولید کنندگان این محصول ارزشمند شرکت صنایع دستی اریسا است که توجه ویژه ای به این موضوع دارد و محصولات تولید شده توسط این شرکت از بالاترین کیفیت برخوردار هستند.
صنایع دستی وابسته به فلز
صنایع دستی فلزی یکی از زیر مجموعه های جذاب صنایع دستی است و همانطور که از نامش معلوم است در تولید آن از انواع فلز ها چکش خوار به کار گرفته می شود و زیر شاخه های زیادی را در بر میگیرد.
زیرشاخه های صنایع دستی فلزی:
_قلم زنی
_ مینا کاری
_مس گری
_ ساخت زیورآلات سنتی
_ملیله کاری
هنر مینا کاری:
هنر میناکاری از زیبایی بصری فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ این صنایع دستی ارزشمند از نقاشی های ظریف و گاه قرینه بر روی فلز لعاب دیده ی مس شکل میگیرد و کاربردهای متعددی از جمله گلدان ، بشقاب های دیواری، جام و قندان دارد.تولید محصولات میناکاری نیازمند دقت و حوصله بالایی می باشد.
صنایع دستی وابسته به چوب
صنایع دستی چوبی دارای ظرافت و جذابیت خاصی است و هر کسی با دیدن آن به ذوق و هنر آفریننده اش پی میبرد. مواد اولیه مورد نیاز برای تولید این صنایع دستی چوب است که در بخش‌های زیادی از ایران به وفور وجود دارد.صنایع دستی چوبی اخیراً با استقبال زیادی روبه‌رو شده است.
زیر مجموعه های صنایع دستی چوبی:
_خاتم کاری
_ خراطی
_ مشبک کاری
_معرق چوب
_منبت چوب
_ پیکر تراشی
هنر خاتم کاری:
هنر خاتم کاری از مهمترین هنرهای دستی ایران است و دارای ارزش هنری فوق العاده ای میباشد.
این هنر ترکیبی از چند ضلعی های منظم با تعداد اضلاع متفاوت است که با استفاده از مواد اولیه گوناگونی مانند چوب و استخوان ساخته می شود و نقش و نگار های گوناگون و فوق العاده ای را بر روی اشیاء مختلف پدید می آورد.خاستگاه این هنر ارزشمند شهر تاریخی شیراز است.
صنایع دستی وابسته به چرم
چرم طبیعی از گذشته توسط بشر مورد استفاده های فراوانی از جمله ساخت پوشاک و کفش و نوشتن بر روی صفحات چرمی قرار می گرفته است؛ با گذشت زمان انسان ها توانسته اند وسیله چرم صنایع دستی مختلفی را پدید بیاورند.
از جمله این صنایع دستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
_زینسازی
_ نقاشی روی چرم
_ معرق چرم
_جلدسازی چرمی سنتی
_سوخت روی چرم
_نقش اندازی ضربی روی چرم
هنر جلد سازی چرمی سنتی:
جلد پوششی است که ورق های کتاب در میان آنان شیرازه بندی و حفظ می شوند؛ جلد سازی نه تنها وسیله‌ای برای محافظت و نگهداری اوراق کتاب بوده بلکه در مواردی مظهر و نشان دهنده متن و درونمایه موضوع کتاب نیز بوده است.
این هنر بسیار با دقت و ظرافت انجام میشود و برای زیباتر شدن جلد های چرمی برجستگی ها، طلایی شده و گاه زمینه را به رنگ لاجوردی رنگ آمیزی می کردند و با خطوط و طرح هایی به رنگ های مختلف، نقش روی جلد را تکمیل می نمودند.
صنایع دستی مستظرفه
صنایع دستی مستظرفه، یکی از زیر شاخه های صنایع دستی ایران و در برگیرنده چندین رشته فرعی با ویژگی های خاص و منحصر به فرد است.
رشته های صنایع دستی مستظرفه نقش مهمی در سایر رشته‌های صنایع‌دستی ایران دارند.
از جمله رشته های صنایع دستی مستظرفه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
_ نگارگری
_ نقاشی گل و مرغ
_ تذهیب
_ صحافی سنتی
_ طراحی سنتی
_ کاغذ سازی دستی
_نقاشی روی استخوان
نقاشی گل و مرغ:
نقاشی گل و مرغ سبکی در نگارگری ایرانی است و دارای ویژگی های خاصی می باشد؛ رنگ آمیزی نقش های گل و مرغ به طور کلی واقع گرا نیست و نقاش آزادی عمل دارد.
در گذشته از این هنر صرفاً در تزیین جلد قرآن کریم و کتاب های مذهبی استفاده می شده اما امروزه بر روی سطوح آثاری همچون گلدان، قلمدان، صندوقچه و تابلوها از این هنر ارزشمند استفاده می شود.
صنایع دستی سفالین
محصولات سفالی شامل وسایلی می‌شوند که با استفاده از انواع خاک رس و با روش‌های مختلف گل را فرم داده و سپس با کوره حرارت داده شود.
استفاده از گل رس به دلیل فرم دهی آسان گل و قابلیت شکل پذیری برای ساختن وسایل مختلف از گذشته تا کنون طرفداران بسیاری داشته است.
این هنر، کاربردهای بسیار زیادی از جمله در معماری ایرانی دارد و به صورت‌های گوناگون در بناهای مختلف متجلی گشته است و جلوه ای از ذوق و هنر معماران ایرانی شده.
برخی از زیر مجموعه های این هنر ارزشمند عبارتند از:
_ سفال مینا کاری
_کاشی معرق
_کاشی زرین فام
_کاشی هفت رنگ
_نقاشی روی سفال ( نقاشی روی لعاب، نقاشی زیر لعاب)
_ کاشی معقلی
مینا کاری بر روی سفال:
یکی از ارزشمند ترین صنایع دستی ایرانی مینا کاری بر روی سفال است؛ این هنر تفاوت بسیار زیادی با میناکاری بر روی ظروف مسی و فلزی دارد و کاربرد بسیار زیادی در تولید محصولاتی همچون قندان، جام، شیرینی خوری ، و انواع ظروف کاربردی و تزئینی را دارد.
ترکیب دو هنر ارزشمند سفال و میناکاری موجب به وجود آمدن این محصولات نفیس و زیبا شده به طوری که امروزه بسیاری از زنان خانه دار مشغول به تولید این صنایع دستی هستند و از آن میتوان به عنوان یک منبع درآمد عالی نام برد.
صنایع دستی بافتی
تاریخچه بافت های سنتی در ایران قدمتی دیرینه دارد و به دو گروه بافت های داری و دست بافته های دستگاهی تقسیم می شود.
_بافته های داری شامل موارد زیر میشود:
_ قالی
_ گلیم
_ زیلو
_ گبه
«قالی یا همان فرش دستباف یکی از مهمترین بافت های داری و از ارزشمند ترین صنایع دستی ایران به حساب می‌آید»
_ بافته های سنتی دستگاهی شامل موارد زیر میشود:
_ جاجیم
_پلاس
_موج
_ چنته
گلیم بافی:
گلیم زیر مجموعه بافت‌های داری محسوب می شود و در بافت آن از پشم حیوانات اهلی استفاده میشود؛ در گذشته از گلیم تنها به عنوان فرش استفاده میشده ولی امروزه گلیم در بسیاری از وسایل کاربرد دارد مانند: کیف هایی با نقوش سنتی، تابلو ها و دیوار کوب ها و بسیاری از وسایل و ملزومات دیگر
«گلیم به عنوان یک صنایع دستی زنانه در مناطق عشایری و روستایی ایران رواج دارد»
حال که با انواع صنایع دستی و زیر مجموعه های آن آشنا شدیم ؛ در ادامه مطلب قصد داریم شما را با بازار کار صنایع دستی و همچنین چالش ها و شیرینی های آن بیشتر آشنا کنیم.
گام اول: توجه به استعداد ها و پیدا کردن علاقه مندی
در مرحله اول شما باید با توجه به هنر و مهارتی که دارید و همچنین میزان توانایی و وقتی که میگذارید؛ بهترین رشته صنایع دستی را انتخاب کنید و درباره رابطه با آن به کسب اطلاعات و برسی همه جانبه پردازید.
به این منظور باید لیستی از رشته های صنایع دستی ایران تهیه کنید و در رابطه با تولید و چالش های هرکدام به تحقیق و جستجو بپردازید.
گام دوم: یادگیری حرفه ی مورد نظر
تا این مرحله با زیر شاخه های اصلی صنایع دستی آشنا شدیم و حرفه ی مورد نظر خود در بازار کار صنایع دستی را انتخاب کرده ایم؛ اکنون باید به یادگیری چگونگی تولید صنایع دستی مورد نظر خود بپردازیم.
چطور آموزش دیدن، خود یک مهارت مهم به حساب می آید اگر به آن توجه نکنیم ممکن است زمان و سرمایه ای که در اختیار داریم بیهوده به هدر بدهیم .
چندین راه برای دیدن آموزش در زمینه صنایع دستی وجود دارد که بسیاری از آنها با هزینه کم و یا بدون هزینه میسر میشود.
آموزشگاه های فنی و حرفه ای
آموزش گاه های فنی و حرفه ای از مهمترین مراکز آموزشی کشور به حساب می آیند و به علت نداشتن محدودیت در ورود به رشته های مختلف شما می توانید مشغول به یادگیری حرفه ی مورد نظر خود در این آموزشگاه ها شوید.
مهارت های فنی و حرفه ای دارای تنوع زیادی می باشند و در هفت دسته اصلی طبقه بندی می شوند شما می توانید به راحتی بر اساس علاقه خود رشته مورد نظر را از میان رشته های آن انتخاب و در دوره‌های آن شرکت کنید.
چگونگی دریافت مدرک آموزشگاه های فنی و حرفه ای
گرفتن مدارک فنی و حرفه ای از اخذ مدارک دانشگاهی بسیار آسان تر، سریع تر و ارزان تر می باشد؛ برای گرفتن این مدارک کافیست به آموزشگاه معتبر و دارای مجوز رسمی مراجعه نموده و روز و ساعت برگزاری کلاس ها را مطابق میل خود انتخاب نمایید. در این شیوه آموزش کلاس ها به صورت های مجازی و حضوری برگزار می شود و شما می توانید با توجه به برنامه کاری خود، روش موردنیاز آموزش را انتخاب نمایید.
«مدارک آموزشگاه های فنی و حرفه ای در ۱۸۰ کشور دارای اعتبار بوده و جهت دریافت پروانه کسب الزامی میباشد»
کارآموزی
کاراموزی مقدمه خوبی برای ورود به دنیای حرفه‌ای بازار کار صنایع دستی می باشد و می تواند گزینه مناسبی برای یادگیری مهارت های مورد نظر شما باشد؛ همچنین فرصتی است برای آزمایش شغلی که میخواهید در آینده آن را دنبال کنید.
به این منظور شما باید به کارگاه های فعال در حرفه مورد نظر خود مراجعه کنید و مدتی را به منظور یادگیری کار و بدون دریافت حقوق و یا با حقوقی اندک به کار برای آنان مشغول شوید؛این کار موجب به دست یافتن تجربه کافی و کسب اطلاعات و دانش لازم در این زمینه میشود و همچنین می تواند شما را با چالش ها و شیرینی های این کار به طور جدی مواجه کند.
بسیاری از افراد در کارآموزی متوجه می‌شوند حرفه ای که انتخاب کرده اند،مناسب آن ها نیست و از ادامه کار در این حوزه صرف نظر میکند؛ این یک مزیت بزرگ کارآموزی محسوب میشود و میتواند موجب آشنایی جدی افراد با با حوزه انتخابی خود شود و این در حالی است که اگر افراد بدون گذراندن دوره های کارآموزی و کسب اطلاعات کافی در زمینه تولید صنایع دستی مورد نظر خود اقدام به تاسیس کارگاه و یا تولید این صنایع دستی در منزل کنند ممکن است از نظر مالی ضربه بخورند و سرمایه ی خود را از دست بدهند.
گام سوم: ریسک پذیری
به طور کلی میتوان گفت که یکی از مهمترین فاکتورهای یک کارآفرین داشتن روحیه ریسک پذیری است. ریسک پذیری یکی از موارد مهمی است که باید قبل از شروع کار به طور جدی در رابطه با آن فکر کنید.
از آنجا که همه کسب و کارها مستلزم ریسک پذیری هستند برای شروع کار شما باید دارای این روحیه باشید و اگر احساس می کنید که ریسک پذیر نیستید باید سعی کنید که این روحیه را در خود تقویت کنید.
ریسک پذیری به شما این امکان را می دهد تا ضمن تجربه کردن شرایط و موقعیت های مختلف دست کم به خودتان ثبت کنید که تلاشتان را کرده‌اید و حتی اگر کسب و کار شما در این زمینه موفق نشد حداقل در آینده با دریغ نخواهید گفت که ای کاش این کار را هم کرده بودم.
البته باید به این موضوع توجه کرد که یک کارآفرین با تجربه و موفق با حساب و کتاب ریسک می کند در هر شرایطی حاضر به ریسک پذیری نمی‌باشد؛ شما هم باید بعد از بررسی های همه جانبه در رابطه با یک موضوع حاضر به ریسک کردن شوید و ریسک پذیری را با شرط بندی های شانسی مقایسه نکنید!
گام چهارم: تهیه مواد اولیه
زمانی که از حوضه ای که قصد داریم در زمینه آن مشغول به کار شویم اطمینان پیدا کردیم و مهارت‌ها و تجربه کافی در آن را کسب کردیم نوبت به تهیه مواد و متریال اولیه می‌رسد.
به این منظور باید در رابطه با فروشگاه های فروش عمده‌ی متریال مورد نیاز، به تحقیق و جستجو بپردازیم و مواد اولیه مورد نظر را با بهترین کیفیت و کمترین قیمت ممکن تهیه کنیم.
این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که به ما امکان رقابت با قیمت محصولات مشابه سایر رقبا را می دهد و اگر در تهیه مواد اولیه دقت کافی نداشته باشیم و نتوانیم متریال را با قیمت مناسب و به صورت عمده تهیه کنیم؛ قیمت تمام شده محصولات ما از سایر رقیبان در این حوزه بیشتر می شود و شانس بسیار کمی را برای فروش محصولات خود خواهیم داشت.
هرچند قیمت تمام شده محصول از اهمیت بالایی برخوردار است اما نمی توان به کیفیت محصول تولید شده توجهی نداشت!
کیفیت خود نیز یکی از عوامل مهم در رقابت با سایر فروشندگان می باشد و محصولی می تواند بیشترین فروش را به خود اختصاص دهد؛ که کیفیت خوب و قیمت به صرفه ای داشته باشد.
همچنین اگر شما بتوانید محصولی را با پایین ترین قیمت اما فاقد کیفیت مناسب تولید و به بازار عرضه کنید قطعاً موفق به فروش محصول نخواهید شد و کالای شما نمی تواند جایگاه خوبی در بازار پیدا کند.
«بدیهی است که محصولی میتواند فروش خوبی داشته باشد که دو فاکتور اصلی، قیمت به صرفه و کیفیت مناسب را در کنار هم داشته باشد»
گام پنجم: تولید محصول
تولید محصول حساس ترین مرحله برای یک کارآفرین به حساب می‌آید و از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است.
در این گام متریال تهیه شده از پیش، به کارگاه تولیدی فرستاده و برای تولید محصول مورد نظر ما آماده می شود. کارگاه تولیدی شما می تواند در مکانی و سیع و خارج از شهر، خانه ای در سطح شهر، واحدی در مجتمع های تجاری و حتی زیر زمین یا اتاق کوچک خانه شما باشد و هیچ محدودیتی ندارد.
شما می توانید از فعالان و فارغ التحصیلان رشته صنایع دستی در کارگاهتان کمک بگیرید و محصول خود را تولید کنید؛ همچنین اگر سرمایه ی لازم برای این کار را ندارید می توانید به تنهایی به تولید محصول بپردازید؛ بسیاری از افرادی که امروزه از آنان به عنوان کارآفرینان برتر و موفق یاد میشود در ابتدا کارشان را در همین کارگاه های کوچک و به صورت انفرادی یا با تعداد کارکنان کم شروع کرده اند.
«پس به آینده کاری که می کنید امید داشته باشید و با قدرت شروع کنید»
گام ششم: پیدا کردن بازار فروش
یکی از مهمترین وظایف یک تولیدکننده پیدا کردن بازار فروش محصولاتش است. اینکه بدانیم محصول تولید شده توسط ما، در چه مناطقی و در میان چه قشری از مردم مشتری دارد از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به عنوان مثال تولید کننده محصولات گرم‌کننده ی پشمی در استان های گرمسیری ایران نمی تواند عملکرده خوبی داشته باشد؛ چراکه این محصول برای ساکنان مناطق گرمسیر کاربردی ندارد و در نتیجه فروش نمی رود اما اگر همین تولید کننده محصولات خود را در استان های سردسیری همچون چهارمحال بختیاری و اردبیل به فروش بگذارد با نتیجه بسیار خوبی روبرو خواهد شد.
شما می توانید در سطح گسترده تری فکر کنید و محصولات خود را برای صادرات به سایر کشورها آماده کنید این کار علاوه بر شناساندن صنایع دستی ایرانی به جهانیان موجب اشتغال و توسعه اقتصادی کشور عزیزمان می شود.
«بنابراین توجه داشته باشید که اولین و مهمترین گام فروش محصول که پیدا کردن بازار فروش آن می باشد با دقت و حساسیت خاصی انجام پذیرد»
گام هفتم: معرفی محصول
بعد از آنکه بازار فروش محصول خود را پیدا کردیم باید به دنبال راهی برای معرفی و شناساندن این محصول به افراد مختلف و علاقه‌مندان آن باشیم.
تبلیغ روشی مهم و موثر است که میتوان از طریق آن به معرفی یک محصول پرداخت و همچنین ویژگی‌ها و کاربرد آن را به به دیگران شناساند و افراد زیادی را جذب آن محصول کرد.
برای تبلیغ روش های متعددی وجود دارد:
تبلیغات اینترنتی
امروز تبلیغات اینترنتی به صورت گسترده و با استفاده از وب سایت ها و اپلیکیشن های مختلفی امکان پذیر می باشد و توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است. به این منظور شما می توانید محصول خود را برای تبلیغ در وب سایت ها،اپلیکیشن های کاربردی و شبکه های مجازی مانند: اینستاگرام، تلگرام، توئیتر و فیسبوک آماده کنید تا فعالان این حوزه با دریافت مبلغی که به تبلیغ محصول شما بپردازند.
تبلیغات چاپی
تبلیغات چاپی در قالب روزنامه ها، ماهانه ها، بروشورها و تبلیغات در نقطه فروش صورت میگیرد و می تواند بسیار خوب و موثر واقع بشود و مشتریان زیادی را به سمت محصول شما جذب کند.
تبلیغات رادیویی و تلویزیونی
تبلیغات رادیویی و تلویزیونی از مهمترین نوع تبلیغات در دهه های گذشته بوده است ولی با گذشت زمان و توسعه فناوری های مختلف همچون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به تدریج از اهمیت و اثربخشی این تبلیغات کاسته شده است.
«اگر شما بودجه محدودی دارید و نمی توانید برای تبلیغات هزینه کنید می توانید محصولات خود را از طریق واسطه هایی همچون فروشگاه های صنایع دستی، سایت های اینترنتی فروش کالا و شرکت‌های فعال در این حوزه به فروش بگذارید»
گام هشتم: فروش محصول
پس از آنکه تبلیغات و بازاریابی محصول شما به نتیجه رسید و افراد زیادی علاقه مند به خرید این محصول شدند، نوبت به فروش محصول می‌رسد که از راه‌های متفاوتی قابل اجرا می باشد.
فروش حضوری
شما می توانید محصول تولیدی خود را در فروشگاه ها و مغازه های مرتبط با صنایع دستی سراسر کشور به فروش بگذارید .
فروش اینترنتی
یکی از راهکارهای مناسب و اقتصادی برای فروش محصولات که امروزه در بسترهای مختلفی فراهم شده است فروش اینترنتی می باشد.
از گزینه های فروش اینترنتی، ساخت وب سایت برای فروش محصولات است در این روش افراد می توانند به راحتی از محصولات شما بازدید نمایند و محصول مورد نظر خود را به صورت اینترنتی سفارش دهند.
«برای کسب اطلاعات بیشتر در این حوضه می توانید به سایت شرکت اریسا که در زمینه تولید و بسته بندی صنایع دستی فعالیت می کند مراجعه کنید»
کارآفرینان موفق در زمینه صنایع دستی
شرکت صنایع دستی اریسا یکی از از فعالان حوزه تولید و دسته‌بندی صنایع دستی به شمار می‌رود؛ که به همت جمعی از فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف و با هدف ترویج فرهنگ استفاده از صنایع دستی ایرانی و حمایت از هنرمندان مشغول در این زمینه تاسیس شده و توانسته با ارائه برخی از خدمات همچون گارانتی طولانی مدت، بسته بندی های نفیس و خلاقانه و کیفیت بالا، توجه و اعتماد بسیاری از شرکت ها، سازمان های دولتی و خصوصی و اقشار مختلف مردم را به خود جلب کند و در این زمینه پیشرو باشد.
